Τι είναι το ξηρό φατνίο και πως αντιμετωπίζεται

Η απλή αναφορά του ξηρού φατνίου κάνει τους οδοντιάτρους να ανατριχιάζουν. Μετά από μια εξαγωγή, το ξηρό φατνίο είναι μια από τις επιπλοκές που επηρεάζουν σημαντικά τους ασθενείς. Με ποιο τρόπο όμως αντιμετωπίζεται; Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε τις πιθανές αιτίες που προκαλούν το ξηρό φατνίο, τα προληπτικά βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε και πληροφορίες που μπορείτε να μοιραστείτε με τους ασθενείς σας, για να μειώσετε τον φόβο τους πριν από μια εξαγωγή.

Το ξηρό φατνίο, επίσης γνωστό ως φατνιακή οστεΐτιδα, είναι μια πάθηση που αναπτύσσεται, όταν ο θρόμβος αίματος σε ένα σημείο εξαγωγής διαλύεται, δεν σχηματίζεται σωστά ή αποσπάται λίγο μετά την αφαίρεση ενός δοντιού. Ένας θρόμβος αίματος, κανονικά, προστατεύει τον ιστό των οστών και των νεύρων στο σημείο εξαγωγής κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επούλωσης. Όταν αυτή η περιοχή είναι εκτεθειμένη, οι μολυσματικοί παράγοντες μπορεί να παγιδευτούν στην άρθρωση και να προκαλέσουν προβλήματα σύμφωνα με το DentistryIQ.

Το ξηρό φατνίο έχει από 2% έως 5% πιθανότητες να εμφανιστεί μετά την εξαγωγή ενός δοντιού. Τα δόντια της κάτω γνάθου επηρεάζονται συχνότερα από αυτήν την πάθηση, από τα δόντια της άνω γνάθου. Είναι συχνό στην εξαγωγή των γομφίων, αλλά ακόμη περισσότερο στην εξαγωγή φρονιμίτων, όπου έχει έως και 30% πιθανότητα να εμφανιστεί.

Οι ασθενείς με αυτήν την πάθηση τυπικά βιώνουν έναν σταθερό πόνο λίγες ημέρες μετά την αφαίρεση του δοντιού. Ο πόνος μπορεί να επεκτείνεται και σε άλλες περιοχές του προσώπου, ενώ παρατηρείται και δυσάρεστη αναπνοή. Η κατανάλωση κρύου νερού και η εισπνοή κρύου αέρα μπορούν επίσης να προκαλέσουν δυσφορία. Επιπλέον, τα υπολείμματα τροφών συνήθως συσσωρεύονται στο άνοιγμα και επιδεινώνουν το πρόβλημα. Όταν υπάρχει υποψία για ξηρό φατνίο, ο ασθενής θα πρέπει να συμβουλευτεί τον οδοντίατρο ή τον γναθοχειρουργό του το συντομότερο δυνατό. Πολλοί ασθενείς, λόγω έλλειψης γνώσεων σχετικά με την πάθηση, προσπαθούν να το αγνοήσουν.

Για την θεραπεία του ξηρού φατνίου, συχνά συνιστώνται συχνές πλύσεις για την απομάκρυνση των υπολειμμάτων των τροφών και άλλων ερεθιστικών παραγόντων και στη συνέχεια, η εφαρμογή γάζας ιωδοφορμίου ή γάζας με ευγενόλη. Ο πόνος γενικά υποχωρεί γρήγορα μετά την παροχή της θεραπείας. Τα παυσίπονα και τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορούν, επίσης, να ανακουφίσουν, καθώς η περιοχή επουλώνεται.

Πως αντιμετωπίζεται;

Οι ασθενείς, όπως είπαμε, συχνά φοβούνται όταν βγάζουν δόντια, μήπως εμφανίσουν το ξηρό φατνίο και μπορεί να έχουν ακούσει από άλλους την κακή εμπειρία που είχαν. Γι’ αυτό, θα πρέπει να καθησυχάσετε τις ανησυχίες των ασθενών, για να μην καθυστερήσουν και την θεραπεία τους, εξηγώντας τα προληπτικά μέτρα που θα λάβετε για να μειωθούν οι πιθανότητες εμφάνισης της πάθησης. Όπως πάντα, η εκπαίδευση είναι το κλειδί.

Πολλοί από εσάς, ίσως γνωρίζετε ήδη μερικές απλές προφυλάξεις που μπορούν να ληφθούν για την αποφυγή του ξηρού φατνίου, όπως το να μην πίνουν από καλαμάκι και να μην καπνίζουν για τουλάχιστον 48 ώρες μετά την εξαγωγή. Το κάπνισμα περιορίζει την παροχή αίματος στο σημείο εξαγωγής, επηρεάζει αρνητικά τον θρόμβο και μπορεί να καθυστερήσει την επούλωση. Συνιστάται επίσης, να αποφεύγετε το φτύσιμο και το έντονο σφύριγμα κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης περιόδου, όπως και να απέχετε από την κατανάλωση ανθρακούχων ποτών, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα.

Πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν, ότι τα τρόφιμα μπορούν να επηρεάσουν την επούλωση μιας εξαγωγής. Συνιστάται να τρώτε φαγητά, που δεν αφήνουν υπολείμματα, όπως ξηροί καρποί, ποπ κορν, ρύζι και ζυμαρικά. Αυτοί οι τύποι τροφίμων μπορούν να αποσπάσουν θρόμβους αίματος από τις περιοχές εξαγωγής και να προκαλέσουν το ξηρό φατνίο. Προτιμώνται τροφές, όπως πουρές πατάτας, σάλτσα μήλου, γιαούρτι και ζελέ.

Η σωστή στοματική υγιεινή είναι επίσης εξαιρετικά σημαντική για την πρόληψη του ξηρού φατνίου. Αυτό περιλαμβάνει απαλό βούρτσισμα των δοντιών, για τον καθαρισμό της γύρω περιοχής από τα βακτήρια. Ένας άλλος αποτελεσματικός τρόπος είναι και οι πλύσεις με διάλυμα χλωρεξιδίνης για την απολύμανση του στόματος. Έρευνες έδειξαν ότι οι πλύσεις με χλωρεξιδίνη μείωσαν κατά πολύ την πιθανότητα εμφάνισης ξηρού φατνίου.

Οι καπνιστές συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολία στο να απέχουν από το κάπνισμα μετά την εξαγωγή. Φροντίστε να ενημερώσετε τους ασθενείς σας για το πώς το κάπνισμα αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο εμφάνισης ξηρού φατνίου, όπως και για το γεγονός ότι η συχνότητα του καπνίσματος φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην πιθανότητα εμφάνισης του ξηρού φατνίου. Σε μια μελέτη που διεξήχθη το 2011 στην Παλαιστίνη, το 12% των καπνιστών παρουσίασαν ξηρό φατνίο σε σύγκριση με μόνο το 4% των μη καπνιστών. Αν παρόλα αυτά οι ασθενείς σας δυσκολεύονται, μπορείτε να προτείνετε κάποια θεραπεία αντικατάστασης της νικοτίνης, όπως επιθέματα ή σπρέι, τα οποία δεν επηρεάζουν την στοματική κοιλότητα. Δεν συνιστώνται παστίλιες ή τσίχλες, καθώς τοποθετούνται απευθείας στο στόμα και μπορεί να προκαλέσουν περισσότερες επιπλοκές. Ας ελπίσουμε ότι η επιτυχής αποχή από το κάπνισμα για λίγες ημέρες μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς σας να εξετάσουν το ενδεχόμενο ολικής διακοπής του καπνίσματος.

Άλλοι παράγοντες που πρέπει να λάβετε υπόψη με το ξηρό φατνίο

Οι γυναίκες τείνουν να το εμφανίζουν συχνότερα από ότι οι άντρες. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με την Ακαδημία Γενικής Οδοντιατρικής, οι γυναίκες που λαμβάνουν αντισυλληπτικά από το στόμα έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν ξηρό φατνίο, λόγω των αυξημένων επιπέδων οιστρογόνων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, συνιστάται να περιμένουν μέχρι την τελευταία εβδομάδα του εμμηνορροϊκού κύκλου τους, εάν είναι δυνατόν, για να κάνουν την εξαγωγή, καθώς εκείνη τη στιγμή τα επίπεδα των οιστρογόνων θα είναι ανενεργά.

Τα τελευταία χρόνια ερευνάται και η αποτελεσματικότητα της θεραπείας με όζον για το ξηρό φατνίο. Σε μια πρώτη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην Ευρωπαϊκή Εφημερίδα της Οδοντιατρικής, σε 30 άτομα, τα οποία είχαν υποβληθεί σε εξαγωγή δοντιών και είχαν μεγάλες πιθανότητες εμφάνισης ξηρού φατνίου, χορηγήθηκε αέριο όζον για 12 δευτερόλεπτα στην ενδοφλεβική περιοχή μετά τις εξαγωγές. Οι ασθενείς επανεξετάστηκαν σε 48 ώρες και σε επτά ημέρες μετά τη θεραπεία και το ξηρό φατνίο εμφανίστηκε στο 16,67% της ομάδας ελέγχου και στο 3,33% της ομάδας θεραπείας. Αυτή η μέθοδος θεραπείας χρειάζεται περαιτέρω έρευνα, αλλά φαίνεται πολλά υποσχόμενη στην πρόληψη της πάθησης, ειδικά σε ομάδες υψηλού κινδύνου.

Τελικές σκέψεις

Όσο περισσότερα εργαλεία μπορούμε να βρούμε για να αποτρέψουμε το ξηρό φατνίο, τόσο πιο άνετοι θα νιώσουν οι ασθενείς, όταν θα έρθει η ώρα να υποβληθούν σε εξαγωγή δοντιού. Οι ασθενείς μπορεί συχνά να καθυστερήσουν τη θεραπεία τους από φόβο και με την πάροδο του χρόνου, η κατάστασή τους πιθανότατα θα γίνει πιο περίπλοκη. Εάν μπορούμε να βοηθήσουμε στην πρόληψη αυτής της επιπλοκής μέσω της εκπαίδευσης και της χρήσης απλών προληπτικών μέτρων, μπορούμε να μετριάσουμε αυτόν τον φόβο και να ενσταλάξουμε τη συνεχή εμπιστοσύνη στην οδοντιατρική.